Ο κύκλος του ψωμιού

Την Παρασκευή  9 Ιουνίου οι μαθητές όλων των τάξεων του 12ου Δημοτικού σχολείου επισκέφτηκαν το κτήμα Φοίφα. Eκεί  είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε προγράμματα που υλοποιούνται από τους υπεύθυνους του χτήματος με θέμα τη χρήση φαρμακευτικών βοτάνων,την κομποστοποίηση και να συμμετέχουν σε διαδικασίες παραδοσιακού τρόπου καλλιέργειας των φυτών.

Παράληλα όμως  ήταν και μια θαυμάσια ευκαιρία για τους  μαθητές της Α΄και Β΄τάξης να υλοποιήσουν μαζί με τον εκπαιδευτικό του σχολείου Καρκατζούλη Αλέξανδρο (Δάσκαλος πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης  Υπεύθυνος μουσειοεκπαιδευτικών δραστηριοτήτων) και την Θεοδώρα Γ.Σπανού (Ερευνήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας, Υπεύθυνη μουσειοεκπαιδευτικού προγράμματος) εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο:

“Το ψωμί και το νερό”που είχε ως θέμα τον κύκλο του ψωμιού.

Σε φυσικό περιβάλλον, λοιπόν, οι υπεύθυνοι του προγράμματος οδήγησαν τους μαθητές σε ένα συγκεκριμένο σημείο του χτήματος όπου είχαν οριοθετήσει ένα τμήμα που θα λειτουργούσε ως το χωράφι που θα γίνονταν οι εργασίες και ενημέρωσαν τους μαθητές για το τι θα ακολουθήσει. Στη συνέχεια μοίρασαν από μια κάρτα στον κάθε  μαθητή. Στις κάρτες αναγραφόταν και από μία εργασία που χρειάζεται να γίνει για την παραγωγή του σιταριού που είναι η πρώτη ύλη για το ψωμί αλλά και άλλες μέχρι να φτάσει το ψωμί στο τραπέζι μας. Κάποιες κάρτες έγραφαν την ίδια εργασία, ώστε επιλέγοντάς τες οι μαθητές να δημιουργήσουν την ομάδα που θα ασχοληθεί με την συγκεκριμένη δουλειά.Πιο αναλυτικά:

Η πρώτη δουλειά ήταν υπόθεση του γεωργού. Με το ξύλινο αλέτρι και με τη βοήθεια ενός άλλου παιδιού που τραβούσε το σχοινί που ήταν δεμένο αναπαριστώντας το τι έκαναν τα ζώα που τραβούσαν το αλέτρι,ο γεωργός έπρεπε να οργώσει σε παράλληλες ευθείες το χωραφάκι.

Τη δεύτερη δουλειά την έκανε ο σπορέας που με κυκλικές κινήσεις έπρεπε να σκορπίσει το σπόρο σε όλο το οργωμένο χωράφι ομοιόμορφα.

Την επόμενη ,τρίτη κατά σειρά,θέση είχαν οι καρναβαλιστές. Αφού έφτιαχναν τη μακριά γαϊδούρα γυρνούσαν όλο το χωριό χορεύοντας και τραγουδώντας. Πίστευαν πως με τον τρόπο αυτό θα ευχαριστιόταν η φύση οπότε θα έριχνε αρκετές βροχές και θα είχε αρκετό ήλιο, ώστε η σοδειά να είναι πλούσια.

Αφού τα στάχυα είχαν μεγαλώσει ήταν δουλειά του θεριστή,τέταρτη κατά σειρά,να κόψει με το δρεπάνι του τα στάχυα και να φτιάξει μεγάλους σωρούς.

Η επόμενη, πέμπτη κατά σειρά εργασία, ήταν υπόθεση του αλωνάρη ο οποίος με τη βοήθεια ζώων πατούσε τα στάχυα στο αλώνι για να ξεχωρίσει ο σπόρος από την καλαμιά.

Έκτος κατά σειρά ήταν ο λιχνιστής ο οποίος με ξύλινα δεκριάνια, μια μέρα που φυσούσε πολύ πετούσε ψηλά τους σωρούς, με σκοπό να πέσει ο σπόρος κάτω και το ελαφρύ άχυρο να το παρασύρει ο άνεμος.

Στη συνέχεια οι κοσκινιστές αφού μάζευαν το σπόρο τον περνούσαν από τα κόσκινα για να καθαρίσουν το σιτάρι από το χώμα και τα υπόλοιπα στάχυα. Έβδομη εργασία κατά σειρά.

…Τελικά το σιτάρι με χειρόμυλους που γυρνούσαν οι μυλωνάδες έσπαγε σιγά σιγά και έβγαινε το αλεύρι.

Στη συνέχεια αφού οι μαθητές έπλυναν τα χέρια τους, χωρίστηκαν πάλι σε ομάδες και η κάθε ομάδα είχε ως στόχο να φτιάξει και από ένα είδος ψωμιού.
Τα ψωμιά που ζυμώθηκαν ήταν Χριστόψωμο, κυρά σαρακοστή, λαγάνα, τσουρέκι, άρτος, καρβέλι ψωμί και κουλούρα γάμου.

Μέχρι να φουσκώσει το ψωμί οι μαθητές άκουσαν θρύλους και παραδόσεις για το νερό που κουβαλούσαν παλιά οι γυναίκες με στάμνες από τη βρύση για να ζυμώσουν. Άκουσαν για νεράιδες και για το αμίλητο νερό.

Στο τέλος οι δασκάλες  έψησαν ό,τι ζυμώθηκε και την άλλη μέρα τα απολαύσαμε όλοι μαζί στο σχολείο.

 

 

Κατασκευή παραδοσιακής φλογέρας

Στα πλαίσια της διαθεματικής λειτουργίας του σύγχρονου σχολείου πραγματοποιήθηκε κατασκευή παραδοσιακής φλογέρας,για τους μαθητές της Β’ τάξης, από δεξιοτέχνη του είδους. Την Παρασκευή 2 Ιουνίου επισκέφθηκε το σχολείο μας ο κύριος Κώστας Ψυχογιός. Αφού απάντησε στην συνέντευξη των μικρών δημοσιογράφων, με απλά υλικά κατασκεύασε και έπαιξε καλαμένια φλογέρα όπως έκαναν παλιά στο χωριό. H δράση αυτή συνδέθηκε και εξυπηρέτησε τους εξής διδακτικούς σκοπούς :
1. Γνωριμία με τη λαογραφία του τόπου μας (Γλώσσα κεφάλαιο 13:Μες στο μουσείο και Μελέτη Περιβάλλοντος , κεφάλαιο 15 :Πολιτισμός)
2. Να συντάξουν και να διεξάγουν τη δική τους συνέντευξη (Γλώσσα κεφάλαιο 20: Ποιός είναι; Τι κάνει;)
3. Να μάθουν για τον τρόπο ζωής και διασκέδασης στα παλαιότερα χρόνια και να τον συγκρίνουν με τη δική τους καθημερινότητα (Μελέτη Περιβάλλοντος κεφάλαιο 15 Πολιτισμός)
4. Εξοικείωση με τη χρησιμότητα των μονάδων μέτρησης του μήκους και πιο συγκεκριμένα των εκατοστών ( Μαθηματικά, κεφάλαιο 42: Στον παιδίατρο)

Το δημιουργικό αυτό δίωρο ολοκληρώθηκε με τραγούδι και χορό από μαθητές και δασκάλους υπό τον ήχο της φλογέρας